กราฟฟิตี “ศิลปะหรือขยะ”

บางคนอาจจะเคยผ่านตามาบ้างแล้ว แต่ก็ไม่สามารถบอกได้ว่า สิ่งที่คุณเห็นนั้น มันเป็นศิลปะหรือขยะกันแน่ ?

“บอมบ์” คือ วิธีการหนึ่ง ในการพ่นกราฟฟิตี การปฏิบัติการบอมบ์นี้ ต้องเป็นไปอย่างเงียบสุด เร็วที่สุด และสิ่งที่สำคัญ ต้องมีคนล่วงรู้น้อยที่สุด

กราฟฟิตี ถือกำเนิดมาตั้งแต่ในสมัยที่ผู้เขียน ยังไม่เกิดด้วยซ้ำ ตามหลักฐานนั่นก็คือ กราฟฟิตีเริ่มต้นขึ้น ในเมืองฟิลาเดลเฟีย ช่วงทศวรรษที่ 1960 ก่อนจะแพร่หลายสืบต่อๆ กันมา จนถึงปัจจุบัน คนส่วนใหญ่ มองข้ามความสวยงาม ของศิลปะที่เกิดจากการพ่นสีสเปรย์นี้ บางคนเห็นว่ามันดูรก สกปรก ไม่สะอาดตา และบางคนที่ว่านี้ ส่วนหนึ่ง มาจากกลุ่มที่ไม่ได้เรียนศิลปะ หรือแม้แต่กลุ่มที่เรียนศิลปะเอง ก็ยังคิดว่ามันเป็นงานที่ยังไม่เป็นศิลปะที่แท้จริงหลายๆ คนก็ตีความต่างๆ นานาจากจิตสำนึกของแต่ละคน ถ้าเราคิดว่าสิ่งที่ไรเตอร์ กระทำเพื่อต้องการแสดงตัวคน ก่อกวน ระบายความเครียด ชื่อเสียง หรืออาจจะตามกระแสสมัย ไม่มีใครสามารถตอบได้ดีที่สุด เท่ากับตัวของผู้สร้างงานเอง (ไรเตอร์) ถึงกระนั้น การสื่อสารความหมาย และอัตตลักษณ์ของกราฟฟิตี มีทั้งทัศนคติที่เป็นแง่ลบและบวก สำหรับผู้เขียนเอง ยังคิดว่างานกราฟฟิตี เป็นศิลปะที่เข้าใจได้ยาก มีความรู้สึกแอบแฝงอะไรบางอย่าง จากไรเตอร์ที่ไม่สามารถรู้สึกได้

ส่วนรูปแบบ ดีไซน์ของศิลปะกราฟฟิตี ก็มีหลากหลายแบบ เคยสังเกตไหมครับ ? บางครั้ง ผู้เขียนขับรถ ผ่านไปตามท้องถนน ก็จะเห็นบางสถานที่ ที่มีผลงานศิลปะแบบกราฟฟิตี อยู่ริมทาง ก็จะเห็นรูปแบบ ที่ไม่เหมือนกัน เช่น TAG (ลายเซ็น) THROW-UP (ตัวอักษรขาว-ดำ มีเส้นตัดขอบ ดูมีมิติ) BUBBLE (คล้ายโทรว์อัป แต่มีสีสัน และรูปทรงกลมมน ) PIECE (ผลงานของไรเตอร์คนเดียว เป็นภาพหรือตัวอักษร) WILDSTYLE (เน้นสวยงาม เพิ่มการเกาะเกี่ยวของตัวอักษร อ่านยากกว่า) CHARACTER (เป็นตัวการ์ตูน หรือภาพเหมือนจริง อาจเป็นสัญลักษณ์ของไรเตอร์) PRODUCTION (การรวมกราฟฟิตีทุกรูปแบบ เข้าไว้ด้วยกัน) ไรเตอร์แต่ละคน ก็จะมีวิธีการ ที่แตกต่างกันออกไป มีทั้งง่าย และยากต่อการพ่น ในที่นี้ไม่ได้หมายรวมไปถึง สังคมบ้านเรา ที่มีการแอบพ่นสีตามผนัง การพ่นประกาศศักดิ์ดาต่างๆ เช่น ห้ามฉี่บริเวณนี้ ตั้มรักจุ๋ม อะไรประมาณนี้ ฯลฯ ถ้ามองดีๆ งานพวกนี้ก็มี ลักษณะคล้าย ๆ กับแท็ก แต่บางคนมองว่า งานกราฟฟิตี ต้องมีอะไรมากว่านั้น

กราฟฟิตีไม่ใช่แค่พ่น เพื่อความสนุกสนาน หรือประชดประชันสังคมเท่านั้น ต้องมีเรื่องขององค์ประกอบศิลป์ เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย มีทั้งองค์ประกอบ พื้นผิว พื้นที่ว่าง โครงสร้างสี รูปทรง ฯลฯ รวมไปถึง ความสามารถป่ายปีนด้วย (ผู้เขียนคิดอย่างนั้น) บางครั้งเห็นภาพที่พ่น แอบอยู่ตามซอกหลืบ หลบมุมบ้าง อยู่บนผนังตึกสูงบ้าง ลองคิดดูสิครับ ความสามารถที่พวกเขาทำ ไม่ธรรมดาเลยทีเดียว บางครั้งเราแทบไม่รู้เลยว่าคนจำพวกนี้มาพ่นกันตอนไหน จริงไหมครับ…?

คำว่า “ขยะ” มันก็คือสิ่งที่ถูกทิ้งแล้ว แต่สำหรับนักกราฟฟิตี เขาบอกว่า “มันคือสิ่งที่เขาสร้างขึ้น มันจะเป็นขยะไปได้อย่างไร ?” คำพูดที่เชื่อมั่น หนักแน่นของพวกเขา มันเป็นคำพูดที่ท้าทาย และต้องการค้นหาความหมายต่อไป เพราะฉะนั้นแล้วผู้อ่านลองคิดดูว่า สิ่งที่พวกเขากำลังกระทำ มันเป็นเช่นไร “ศิลปะหรือขยะ”